Historia i Teraźniejszość
Studia licencjackie
Czym jest Historia i teraźniejszość?
Studia stacjonarne I stopnia (licencjackie) – zajęcia odbywają się tylko dwa-trzy razy tygodniu w trybie popołudniowym, co pozwala łączyć pracę zawodową. 20 % zajęć w trybie on-line.
HiT 40+ przeznaczony jest dla osób w różnym wieku, które nie posiadają czasu, aby studiować w trybie dziennym, a chciałyby nadal rozwijać swoje zainteresowania przeszłością i współczesną sytuacją geopolityczną. Dlatego proponujemy bezpłatne zajęcia popołudniowe, które nie zawsze odbywać się będą w murach Instytutu Historii. Nowatorska siatka zajęć szansa, aby spełnić swoje marzenia i pasje związane z historii, a przede wszystkim spotkać ludzi ciekawych świata i otwartych na drugiego człowieka.
Harmonogram studiów
Historia, którą można dotknąć – zajęcia terenowe
Historia i Teraźniejszość 40+” jest kierunkiem należącym do obszaru nauk humanistycznych. W realizowanym programie studiów historia stanowi podstawowy, ale nie jedyny kierunek kształcenia. W zależności od obranej specjalności program rozszerzany jest o dyscypliny z obszaru nauk humanistycznych odpowiadających wybranej specjalności. Student po ukończeniu przewidzianego cyklu edukacyjnego uzyskuje wiedzę z zakresu historii i wiedzy o świecie współczesnym z szczególnym uwzględnieniem zależności aktualnych zjawisk od wydarzeń historycznych. Zatem absolwent HiT 40+ posiadałby wiedzę nie tylko z zakresu klasycznej historii, ale również szeroko rozumianej historii cywilizacji wraz z jej codziennymi elementami, oczywiście wykazującymi zmienność w poszczególnych epokach dziejowych. Ponadto obowiązuje go znajomość języka obcego na poziomie B2 ESOKJ., co jest istotne na dzisiejszym rynku pracy. Absolwent HiT40 + będzie mógł podejmować pracę w zakresie rekonstrukcji historycznej, turystyki historycznej i infobrokeringu. Kompetencje i umiejętności nabyte przez absolwentów kierunku poszerzą ich możliwości zatrudnienia w organizacjach państwowych i samorządowych, placówkach muzealnych i kulturalno-oświatowych oraz w administracji lokalnej i państwowej. Mogą oni także znaleźć zatrudnienie w branży turystycznej lub mediach prywatnych i publicznych. Może także kontynuować edukację na II stopniu, podejmując studia magisterskie z zakresu nauk humanistycznych.
Praca naukowa pod okiem doświadczonych badaczy
Studenci mają możliwość bliższego poznania warsztatu badawczego swych wykładowców, a jest on bardzo zróżnicowany. Pracownicy naukowi naszego Instytutu, choć stosunkowo nieliczni, to mogą się wykazać rozległym i wysoko cenionym w środowisku dorobkiem badawczym (książki, artykuły, wystąpienia na konferencjach międzynarodowych). Zajmują się analizą historii od pradziejów po czasy współczesne; począwszy od badań archeologicznych i dotyczących świata antycznego poprzez dzieje ziem polskich i Europy w średniowieczu, epoce nowożytnej, XIX i XX wiek do pierwszych dekad XXI wieku. Wyraźne, osobne obszary badań naukowych realizowanych w Instytucie Historii obejmują dzieje Śląska, dziedzictwo kulturowe Europy środkowej i środkowo-wschodniej, historię Kościoła, dzieje wojskowości polskiej i powszechnej, biografistykę, a także archiwistykę oraz dydaktykę i popularyzację historii. Tak szerokie spektrum pozwala studentom poznać warsztat tego obszaru przeszłości, który ich najbardziej interesuje. We współpracy z naukowcami uczestniczą w poszukiwaniu śladów przeszłości, np. w wykopaliskach archeologicznych, penetracji archiwów i bibliotek, ustalaniu śladów miejsc pamięci w przestrzeni publicznej, a także docieraniu do publikowanych i niepublikowanych relacji lub wspomnień. Pod okiem kadry naukowej studenci przygotowują artykuły, rozdziały prac zbiorowych, wystąpienia na konferencje naukowe, prezentacje i pokazy. Wszystko po to, by studenci nie tylko byli biernymi odbiorcami efektów realizowanych w Instytucie badań, ale by je współtworzyli zyskując dzięki temu istotne kompetencje. Temu ostatniemu służą starannie dobierane, zindywidualizowane praktyki studenckie.
Wybrane przedmioty z toku studiów
Archeologia
Każdy z nas kiedyś chciał być odkrywcą, a archeologia to podróż w przeszłość i odkrywanie materialnych pozostałości kultur, które liczą nawet tysiące lat. Oferujemy wiedzę opartą nie tylko na teorii, ale na praktycznych zajęciach z zabytkami pochodzącymi z wykopalisk. Uczestnicy zajęć biorą udział w rekonstrukcjach dawnych zawodów, odtwarzaniu życia codziennego, przywdziewają stroje, uczą się wytwarzać przedmioty z drewna czy gliny, ale też poznają dawne wierzenia od szamanizmu w epoce kamienia do pierwszych wieków chrześcijaństwa. Przedmiot ten daje też możliwości poznawania dawnych społeczności poprzez wyjazdy na badania archeologiczne w różne zakątki świata od różnych regionów Polski przez Sycylię po Ukrainę i Rosję. Tu każdy staje się odkrywcą przeszłości.
Średniowiecze
Średniowiecze nie było okresem upadku ludzkości! Brudne wieki, wszystko na chwałę bożą, zacofanie i nietolerancja, bizantyński przepych, smutni, nudni ludzie, to określenia i stereotypy, które na dobre zadomowiły się w powszechnej świadomości, gdy mówi się o średnich wiekach. Te oraz wiele innych mitów obalamy, ucząc historii średniowiecza, zarówno tej związanej z historią Polski, jak i z dziejami powszechnymi. Ważne miejsce w naszych badaniach stanowią historią Śląska w średniowieczu, dzieje kobiet i kościoła, wojskowość tego okresu, historia Bizancjum, Normanów i wikingów. Uczymy pracy ze źródłami średniowiecznymi, oraz zrozumienia ludzi żyjących w tamtej epoce. Omawiamy znaczenie poszczególnych dynastii dla kształtowania się późniejszych państw europejskich.
Nowożytność
Epoka nowożytna (XVI-XVIII w.) to niezwykły czas spod znaku mistycznego baroku, w którym powstawały podziwiane do dziś dzieła sztuki i pomniki architektury, jak pałac w Wersalu, czy wiedeński Schönbrunn. To także okres niezwykłych wynalazków, które ułatwiały ludziom życie. XVIII stulecie to l’époque de la lumière – epoka światła, która zmieniła sposób patrzenia na wszystko. Ale epoka nowożytna to także procesy czarownic, to liczne wojny, konflikty dyplomatyczne, upadki starych potęg i narodziny nowych. Nowożytność to czas, bez którego nie sposób zrozumieć dzisiejszego świata. Dla Polaków – epoka Złotego Wieku i świetności państwa, ale też jego schyłku aż do unicestwienia Rzeczypospolitej
Historia współczesna
Upadek bloku sowieckiego i rozpad świata dwubiegunowego w 1989 r. miał zwiastować, wedle niektórych naukowców, „koniec historii” oraz powszechny triumf demokracji i dobrobytu na świecie. Rzeczywistość bardzo szybko zweryfikowała te zapowiedzi, a kolejne konflikty i problemy, z jakimi ciągle boryka się ludzkość, ciągle czekają na rozwiązanie. W ramach prowadzonych zajęć słuchacz poznaje wiodące zagadnienia z dziejów najnowszych Polski, Europy i świata. Szczególnej analizie podlegają kulisy polskiej transformacji i kształtowania się sceny politycznej w III RP. Na poszczególnych zajęciach podejmowane są także problemy dotyczące rozpadu bloku państw komunistycznych, powstania Unii Europejskiej i jej rozszerzania się na Wschód. Oddzielnej refleksji są ponadto poddane współczesne konflikty zbrojne m.in. wojny na obszarze postsowieckim, a także na Bliskim Wschodzie i w Azji.
Historia Śląska
Ponieważ naszą siedzibą jest Opole, historyczna stolica Górnego Śląska, zachęcamy studentów do poznania przeszłości tego regionu, szczególnie, że obszar ten przez wiele stuleci pozostawał poza granicami Polski i wiadomości o nim na szkolnych lekcjach pojawiały się sporadycznie. Analiza przeszłości Śląsku sięga czasów piastowskich, a następnie czeskich, austriackich, pruskich, Rzeszy Niemieckiej oraz II RP i wreszcie PRL. Bogato ilustrowane wykłady i ćwiczenia pozwalają poznać złożoną spuściznę polityczną oraz kulturową regionu, jego specyfikę i bogactwo.
Historia życia codziennego i prywatnego
Historia to nie tylko wielkie batalie, kongresy, czy traktaty. Własną historię mają też buty, chleb, stół, filiżanka, fryzura, czy rower, a więc to wszystko, co składa się na codzienność zwykłego człowieka. Jest to przeszłość bliska, bo dotyka każdego z nas – pozwala uzmysłowić, że każdy ma Jakąś Historię i że może ją odkryć w starej szafie, na strychu. W ramach tego przedmiotu student poznaje przeszłość pomijaną niekiedy na kartach podręczników. Druga odsłona zajęć dotyczy codzienności, ale wybranych wybitnych postaci historycznych, takich jak Sobieski, Kościuszko, Napoleon, Bismarck, czy Stalin.
Historia w filmie
To zajęcia, podczas których poznaje się wiele filmów, głównie fabularnych, te zaś stanowią tło do opowieści o wydarzeniach z przeszłości. Wykłady przybliżają konkretne dzieła kinematografii lub wybrane tematy z historii XX wieku, prezentują dorobek głównie polskich twórców filmowych. Podczas spotkań oglądamy i omawiamy obejrzane fragmenty, dyskutujemy, na ile wiarygodnie przedstawiają przeszłość, oceniamy scenografię i kreacje aktorskie. Przede wszystkim jednak w sposób przystępny, bo ilustrowany dynamicznym obrazem, poznajemy historię.
Mikrohistoria
Student, który odbył zajęcia z przedmiotu mikrohistoria, posiada wiedzę ogólną związaną z wybranymi problemami historii lokalnej województwa opolskiego w dobie PRL. Ponadto pozna podstawową terminologię z zakresu omawianej problematyki. Zapozna się także z różnymi ocenami występującymi w literaturze dotyczącej wybranych zagadnień związanych z przedmiotem zajęć. Skutkiem zajęć winno być zaktywizowanie słuchaczy do podejmowania samodzielnych działań związanych ze zdobywaniem i popularyzowaniem wiedzy historycznej. Ponadto słuchacze powinni w większym stopniu angażować się w zdobywanie aktualnych informacji związanych z historią lokalną. Przedmiot ten to także inspiracja i pomoc w badaniu przeszłości najbliższej każdemu z nas: historii swej rodziny, miejscowości, takich instytucji jak szkoła, parafia, czy jednostka straży pożarnej. To wielka historia małych wspólnot.
Motto
Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia.
Nasi wykładowcy
dr hab. Tomasz Ciesielski, prof. UO
Dyrektor Instytutu
Historyk specjalizujący się w historii wojskowości doby staropolskiej, historii nowożytnej Polski i powszechnej XVI-XVIII wieku; nauczyciel akademicki, związany z Uniwersytetem Opolskim. Przewodniczący Zespołu Historii Wojskowości w Komitecie Nauk Historycznych PAN.
dr hab. Marek Białokur, prof. UO
Redaktor lub współredaktor dwudziestu-jeden książek oraz ponad trzystu artykułów naukowych, popularnonaukowych, recenzji i konspektów zajęć edukacyjnych.
Prof. Krzysztof Tarka
Członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk. Pełni funkcję kierownika Katedry Historii Najnowszej Uniwersytetu Opolskiego.
dr Adrianna Dawid
Związana z Instytutem Historii w Opolu od czasu swoich studiów. Badaczka dziejów najnowszych, głównie Śląska. Najczęściej pisze o sprawach mniejszości narodowych na Śląsku, a najchętniej wykłada o historii w filmie.
dr hab. Magdalena Ujma, prof. UO
Organizacja i funkcjonowanie dóbr wielkiej własności ziemskiej w XVI i XVII w., środowisko kulturowe w ich obrębie, życie codzienne w dawnej Polsce, magnacka rodzina staropolska, prasa francuska wobec wewnętrznych i zewnętrznych problemów Rzeczypospolitej, losy klasztorów w dawnym województwie ruskim w dobie kasat, król i jego najbliższe otoczenie a duże miasta królewskie, polityczne peryferium a centrum władzy, wieloetniczność i wielowyznaniowość I Rzeczypospolitej.
dr hab. Marcin Böhm, prof. UO
Pracownik Instytutu Historii UO zajmujący się dziejami średniowiecza, wojskowości tego okresu, ze szczególnym naciskiem na marynistykę, historią Bizancjum i Śląska. Prócz tego popularyzuje historię wykorzystując do tego fantastykę i gry planszowe.
Prof. dr hab. Stanisław Sławomir Nicieja
Historyk, a właściwie polihistor. Bada i popularyzuje historię bliższą (Alma Mater Opolienis) i nieco dalszą, ale stale bliską milionom Polaków, w tym przeszłość kresów wschodnich Rzeczypospolitej („Kresowa Atlantyda”, t. I-XV). Autor ok. 400 publikacji naukowych i 600 popularno-naukowych, członek licznych gremiów naukowych, laureat prestiżowych nagród. Inicjator spotkań z wybitnymi postaciami świata nauki i kultury. Zasłużony Obywatel Miasta Opola. Rektor UO przez cztery kadencje (1996-2002, 2005-208, 2012-2016).
Prof. dr hab. Marek Masnyk
Historyk, który łączy działalność naukową z kierowaniem największą opolską uczelnią wyższą. Specjalizuje się w badaniu dziejów Śląska i historii najnowszej. Autor ponad stu publikacji naukowych, członek prestiżowych gremiów naukowych i społecznych, w tym Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk. Rektor UO od 2016 r., wcześniej dziekan Wydziału Historyczno-Pedagogicznego (1999-2005 oraz 2008-2012)..
dr hab. Antoni Maziarz
Koordynator dyscypliny historia
historyk dziejów najnowszych. Zajmuje się m.in. historią Kościoła (ze szczególnym uwzględnieniem monastycyzmu), ziem polskich w XIX w. oraz Śląska. Autor licznych opracowań naukowych z tych zakresów. Doświadczenie dydaktyczne zdobył na różnych szczeblach oświaty: od szkoły podstawowej po Uniwersytet III Wieku.
dr hab. Mariusz Patelski
Historyk zajmujący się dziejami politycznymi XIX i XX wieku, wojskowością, biografistyką, aparatem represji i opozycją antykomunistyczną w PRL oraz ruchami i towarzystwami akademickimi na ziemiach polskich.
Prof. dr hab. Anna Pobóg-Lenartowicz
Mediewistka, specjalizująca się w historii średniowiecza, historii Kościoła, Śląska i Opola, archiwistyce i historiografii średniowiecznej. Autorka lub redaktorka 24 książek, ponad 300 artykułów naukowych i popularno-naukowych, w tym bajek dotyczących dziejów Opola.
dr Magdalena Przysieżna-Pizarska
Archeolog i wykładowca akademicki w Instytucie Historii UO, popularyzatorka wiedzy historycznej i archeologicznej , kierownik badań archeologicznych prowadzonych w Byczynie
dr hab. Mariusz Sawicki, prof. UO
Historyk zajmujący się dziejami nowożytnymi, specjalista od historii rodów magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego, badacz kultury sarmackiej i jej związków z Europą oraz dyplomacji francuskiej i angielskiej w XVII-XVIII
dr Joanna Porucznik
Historyk, archeolog i filolog klasyczny, specjalizująca się w szczególnie w dziejach kolonii greckich i Morza Czarnego w okresie antycznym
dr Anna Gołębiowska
Nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie, dydaktyk, czyli nauczyciel nauczycieli, dyrektor Szkoły Podstawowej w Chrząstowicach. Popularyzatorka alternatywnych i innowacyjnych metod i form kształcenia na miarę edukacji XXI wieku.